batoganang' banwag: 2006.10

10/31/2006

Daman sa Apohan

Dili tugkan og bunga’g singot,

dili manimahong adlaw
ang mga wala’y buot— nagkayungit hingos
sa ilang sip-on, mga mata nagliraw—sulod
sa Time Zone.
Dinhi daw nanghagit
ang nagkayuring ug makalipong nga lasang
sa laylay nga de-kuryente,
nagtiaw sa kakahoyan
nga kanhi naglanog-lanog sa lunhaw ug ihalas
nga hagwa, naghaguros sa katingalahan
diin wala’y limbong
ang landong
kaniadto. Daw wa’y kahumanan
ang panahon samtang wala’y katapusan
ang wanang atul sa pagpanikop
og mga lukton ug alindahaw, sa pagsyagit
og syatong ug lumbaanay hangtod gilugwayan
ang lagaak sa lumpayat lahos

sa kilumkilom. Ug dayon
ang buwan gawaldas
sa iyang dan-ag dungan sa among
tago-tago, tubig-tubig, tagna-tagna
ug tuhik-tuhik sa mga sugilanon
nga bugnaw sa tingkoy. Ningkisaw
ang kalibunan, nanurok
og mga aninipot. Ilang nasimhot—
sa pagsubang sa among kahinanok
nga nipapas sa mga pangos ug hangos—
ang kabugnaw sa among singot.

(Tipik sa hugpong sa mga balak nga nakasakmit sa Unang Ganti sa Gawad Komisyon 2006 nga gipahigayon sa Komisyon sa Wikang Filipino.)

10/16/2006

Romansa Distansya

Bisan pa’g budlat ang buwan
dili gihapon makit-an
sa webcam. Apan gatakdol gihapon

ang kalimutaw ni Christopher. Ang mga balhibo sa langgam
wala’y kalainan sa kagaan sa tumoy sa iyang mga tudlo tadlas
sa kawanangan sa computer. Bisan ang satellite di mosalir
pag-aninaw sa kalagum sa iyang kigul, ang kubal niini naglakra
og usa ka isla nga wala pa sa mapa. Dili na niya kinahanglang’
makiglayog pa sa mga balud sa kakulba aron ang mga lawud

sa kahinam ni Columbus iyang mapalgan. Nagkagamay
ang kalibutan. Wala’y kalainan sa atngal ug pusod sa babaye
nga nagpanilap— buot tingaling’ makigsawo sa iyang kagutom—
samtang siya nagpangidhat ug nagbilangkad. Daw gisuyop
ang antipara ni Christopher sa iyang pagpamuwaw,
iyang laway nangalisngaw. Lupig pa’y nangharana.

Sa pakigharong sa Internet,
nasumpay iyang kilay diin
nagkumbitay ang duha ka kwaknit.

* Tipik sa hugpong sa mga balak nga nakasakmit og Unang Ganti sa Gawad Komisyon 2006 nga gipasiugdahan sa Komisyon sa Wikang Filipino

BALHIBOON NGA TULOMANON

"Reimmersion (in native culture) is not an end in itself; it is to define more clearly the native grounds on which the Cebuano poet stands, the local parameters of language and experience, toward the end that he can stand in the world confident in the singular value of his own voice...To conserve and extend the resources to which the Cebuano poet is heir by enhancing the natural rhythms of native speech, cultivating the rich concreteness of dialect, and confronting the particulars of his social experience...

The Cebuano poet today does not come upon a language that is already there, ready to use; he has to recreate it not only out of the rawness of daily speech but summon out of language that which has already fallen away from common consciousness and use."

-- Dr. Resil Mojares,
"Cebuano Poetry: Looking Backward, Forward."

PADULONG SA PANGANOD SA ILANG MGA PULONG

"What could I say at all without my roots?... What could I say without coming to ground?... and I took no journey other than the return."
- Pablo Neruda

"And the end of all our exploring/ Will be to arrive where we started/ And know the place for the first time."
- T.S. Eliot

"The work of language deserves our greatest care, for the tongue’s fire may devour the world, or may light the way."
- Scott Russell Sanders

“Literature takes shape and life in the body, in the wombs of the mother tongue.”
- Ursula K. Le Guin

"Memory that yearns to join the centre, a limb remembering the body from which it has been severed, like those bamboo thighs of the god… The personal vocabulary, the individual melody whose metre is one's biography, joins in that sound, with any luck, and the body moves like a walking, a waking island."
- Derek Walcott

"We ascend, from the infinite pit of our perceptions, to the finite life of words."
- William Bronk

"The mission of poetry is to create among people the possibility of wonder, admiration, mystery, the sense that life is marvelous... To make life a marvel--that is the role of poetry."
- Octavio Paz

"Poetry has a great digestive system and can consume and recycle almost anything. It's the poet's persona that gives meaning to the process. The first important act of the imagination is to create the person who will write the poems. And that's not the end of it. We have to invent and reinvent who we are until we arrive at the self we can bear to live with and die with. Art demands of the artist the capacity for self-renewal. Without it, art withers. And so does the life."
- Stanley Kunitz

"Poetry can bring together those parts of us which exist in dread and those which have the surviving sense of a possible happiness, collectivity, community, a loss of isolation."
- Adrienne Rich

"By making us stop for the moment, poetry gives us an opportunity to think about ourselves as human beings on this planet and what we mean to each other."
- Rita Dove

"Poetry gives us revelations, flashes, which illuminate those things which were mysterious to us."
- Victor Hernandez Cruz

batoganang' banwag

10/31/2006

Daman sa Apohan

10/16/2006

Romansa Distansya

SANGAY NGA MGA SANGA

UNANG ANI SA MGA BALAK

APIL SA ANTOLOHIYA

BALHIBOON NGA TULOMANON

TAGO-LILONG NGA TUGPAHANAN

PADULONG SA PANGANOD SA ILANG MGA PULONG

TAGHOY SA ATONG TIMBAYA

SA DUNGGAN, SA DUGHAN

SUBAY SA MGA SUMBINGAY

ASA KO DAPITA

PALIBOT SA PAGKAPLAG

BAGSIK ANG BISDAK

Tagsunod sa Akong Tagik

Tingbuswak sa Habog ug Balhiboong Tingog sa Bisdak