11/15/2005

Tigmo-tigmo Agukoy: Unsa’y Ikasaysay Ni Ybarra Kon Dili Na Siya Makaasuy? *

* Ybarra is the pen-name/byline for Déjà Vu, a Sunday column in Sun.Star Weekend Magazine about history.)
Kay ang panumdoman usa man ka isla
kansang mga panas kanunay sanapan, dinhi
natanggong si Ybarra. Sa iyang pag-inusara
lunlon mga lusay, bonbon, ug tuyom
mao’y naminaw samtang siya nagyawyaw
sa hilom. Matod niya, lawod ang gilawmon
sa kagahapon, ug ang kasaysayan
usa ka sakayan. Naglawig bisan buslot, usahay
malimbuwad sa balud ug lilo sa kalimot.

Mihuyohoy ang iyang panghupaw, mikisaw
sa mga parat nga dahon sa pagatpat. Wala
mapugwat ang dagat bisan milanog
ang iyang pagpangugat. Kon duna’y dunggan
ang katunggan, unsa’y iyang ihunghong?
Unsa’y isugilon sa mga kinhason?

Nagminghoy, si Ybarra midayo’g danguyngoy.
Kay din-a man mapuslan ang iyang dila, kini
iyang gihilhil. Tipik niini iyang gisuksok sulod
sa naughang botelya sa Kulafu nga iyang gitakoban
ug gilabay ngadto sa asul nga wanang kansang
gilawmon sukod sa gilawmon sa panumdoman…

Ug kini nabanlas sa baybayon sa Mactan. Dinhi,
ang lapalapa sa mga langyaw nanglutaw uban
sa mga kabakaba ug buyog sa hardin
sa Shangri-La, nanugdon kuyog sa mga pampam
ug panon sa langaw. Dinhi, ang buhilaman
usa ka bulhot sa sementadong aso.

Makabungog ang budyong sa bag-ong siglo,
makabungol ang tinagiktik sa relo.
Mag-unsa naman karon? Ang nahidagsa
sa hilit nga isla madunggan pa kaha?
Unsa’y ipamulong sa putol nga dila ni Ybarra
sulod sa botelya sa Kulafu. Pasagdi na lang
si Lapu-Lapu. Ayaw na lang tugawa sa imong
mga pangutana. Amang usab siya samtang
nangusmo, natanggong sa iyang monumento.


(1st Prize, Sun.Star SuperBalita Bangga sa Balak, 1997)

No comments: